De zoneraad nam de voorbije maanden enkele belangrijke beslissingen betreffende de werking van de ambulancedienst. Deze beslissingen hebben aanzienlijke gevolgen voor de dienstverlening in de kustgemeenten.
De beslissingen werden genomen door de brandweerzone, doch zonder het akkoord van de gemeenten De Panne, Koksijde en Nieuwpoort.
De zoneraad van 01 juli besliste dat het aantal ambulances in de regio Westkust (het betreft De Panne, Koksijde, Nieuwpoort en Veurne) van 4 naar 3 wordt teruggebracht. Deze beslissing werd genomen uit “rationalisering” (lees: besparing), maar in werkelijkheid betreft het een afrekening tussen de steden en gemeenten uit “het noorden” en “het zuiden” – zie verder.
De zonecommandant werd gemandateerd de beslissing praktisch uit te werken en aan de zoneraad voor te stellen. Op 22 december wordt de praktische uitwerking aan de zoneraad voorgesteld. Het voorstel houdt in dat in de oneven maanden (behalve juni-september) er ’s avonds en ’s nachts geen ambulance zal rijden vanuit De Panne, en in de even maanden (behalve juni-september) er geen ambulance ’s avonds en ’s nachts zal rijden vanuit Nieuwpoort.
Voor alle duidelijkheid: deze beslissing werd genomen tegen de wil en dank van de kustgemeenten.
De zoneraad van 01 december besliste dat alle ambulances in de hele brandweerzone Westhoek zullen opereren met een uitruktijd van 5 minuten. Op vandaag rijden de ambulances in De Panne, Koksijde en Nieuwpoort uit met een uitruktijd van 2 minuten. De ambulances vertrekken er uit een vaste standplaats en worden 24/24h bemand, deels door professionele hulpverleners (overdag), deels door vrijwilligers (’s nachts).
In de realiteit betekent dit dat de ambulances in De Panne, Koksijde en Nieuwpoort niet meer zullen vertrekken vanuit een vaste standplaats maar dat de ambulance bij een vrijwilliger thuis of op het werk zal staan. Die vrijwilliger moet dan zijn collega (ook thuis of op het werk) gaan oppikken en pas dan kan de interventie starten. Dit heeft een zeer grote impact op de hulpverlening.
Gemeenten die alsnog willen kiezen voor een uitruktijd van 2 minuten, dienen hiervoor extra te betalen en moeten zich voor 5 jaar engageren. Het bedrag wordt voor 2023 vastgesteld op 431 155 eur.
Voor alle duidelijkheid: ook deze beslissing werd genomen tegen de wil en dank van de kustgemeenten.
De genomen beslissing houdt een groot operationeel en financieel risico in.
De zonecommandant adviseerde de genomen beslissing heel duidelijk negatief op de brandweerraad van 1 december, zoals kan worden gelezen in het verslag van de raad:
“alle ambulances op 5 minuten zetten niet haalbaar is omdat we onvoldoende beroep kunnen doen op mensen van thuis uit. Deze ambulances zullen daardoor vaak buiten dienst staan. Dat zien we op vandaag ook al. Maar gezien de huidige 5 minuten ambulances diegenen zijn met minder ritten, weegt dat minder zwaar door. Die ritten worden ondervangen door naburige 2 minuten ambulances. Als we de druk bevraagde 2 minuten ambulances op 5 minuten gaan zetten, zullen de gevolgen van dit buiten dienst zetten groot zijn. Dan kan de zone niet meer voorzien dat de burger een ambulance voor de deur krijgt binnen de vooropgestelde SLA van Volksgezondheid. Dit is een onmogelijke opdracht.”
De baas van de zone, die zijn uitspraken dient te toetsen aan de risico-analyse van de zone én aan de service level agreement (SLA) van het Ministerie van Volksgezondheid, zegt in niet verkeerd te interpreteren taal dat een algemene ambulance op 5’ bijzondere veilgheidsrisico’s met zich meebrengt en dat de veiligheidsdienstverlening aan de belastingsbetaler niet kan worden gegarandeerd.
De brandweerraad, en meer bepaald de burgemeesters die de beslissing hebben goedgekeurd, dragen een verpletterende verantwoordelijkheid. Het is bij deze nogmaals gezegd!
De kustgemeenten worden als het ware gechanteerd: als zij niet jaarlijks de extra 431 155 eur betalen kan de veiligheid in hun gemeente niet worden gegarandeerd.
De professionele ambulanciers, in dienst van de zone, zijn statutaire werknemers. Bij een 5’ uitruktijd, zijn zij niet langer van dienst voor de zone. Dat betekent in feite dat hun benoeming dient te worden opgezegd of dat ze spreekwoordelijkewijs ergens de vloer moeten gaan vegen.
De professionele ambulanciers draaien shiften van 07 – 19h.
Ook op dit punt adviseerde de zonecommandant de genomen beslissing heel duidelijk negatief op de brandweerraad van 01 december, zoals kan worden gelezen in het verslag van de raad:
“het voorstel om in september de keuze te geven aan de steden en gemeenten operationeel onhaalbaar is. Opschalen lukt niet op zulke korte termijn, maar downschalen ook niet. Ambulanciers zijn statutair personeel.”
De zoneraad, en meerbepaald de burgemeesters die de beslissing hebben goedgekeurd, beseffen geenzins de financiële consequentie en het logische procesrisico die de genomen beslissing met zich meebrengt en dragen aldus opnieuw een verpletterende verantwoordelijkheid.
De vrijwillige ambulanciers draaien shiften van 19 - 07h. Tijdens de nacht slapen zij in de kazerne en staan direct paraat bij een oproep. Zij krijgen hiervoor een faire vergoeding. Een 5’ uitruktijd betekent dat deze vrijwilligers zowel overdag als ’s nachts van thuis uit of van op het werk dienen te vertrekken. Men wordt dus van de werkplek of uit het warme familiebed opgeroepen. Zij worden enkel vergoed bij een oproep, aangevuld met een permanentievergoeding.
Dit is voor een vrijwilliger geen evidentie. Er zijn onmogelijk voldoende vrijwilligers vindbaar om deze opdracht te vervullen. En er zullen maar weinig werkgevers zijn die hun medewerkers te pas en te onpas zullen willen zien vertrekken voor een oproep.
Het staat in de sterren geschreven dat dit zal betekenen dat deze ambulances op 5’ vaak buiten dienst zullen staan, met nefaste gevolgen voor de veiligheidsdienstverlening.
Nu reeds blijkt dat ambulances met een uitruktijd van 5’ in andere gemeenten heel frequent buiten dienst staan. Tot op een zekere hoogte wordt dat opgevangen door de ambulances met uitruktijd van 2’. De genomen beslissing zal zich dus ook wreken in die andere gemeenten.
Uit de jaarverslagen blijkt dat het aantal oproepen voor de ambulance jaar na jaar stijgt. Er is niets dat er op wijst dat deze trend zich de volgende jaren niet zal verderzetten. De problematiek zal dus enkel maar verslechteren bij een algemene 5’ regel.
In dit kader is het ook interessant om na te gaan hoeveel keer een ambulance van een andere aanliggende zone in onze zone wordt opgeroepen, en hoeveel keer een ambulance van onze zone naar een andere, aanliggende zone wordt opgeroepen.
Uit de opgevraagde cijfergegevens over 2021 blijkt dat de gemeenten, met een ambulancewerking op 2’ heel veel worden opgeroepen in een andere zone. Bijvoorbeeld: onze ambulance naar Lombardsijde, Westende en Middelkerke: 646 oproepen.
Anderzijds blijkt dat in gemeenten met een 5’ uitruktijd, heel vaak ambulances van een andere zone worden opgeroepen. Bijvoorbeeld: een andere zone naar Kortemark, Wervik, Zonnebeke, Koekelare: 1096 oproepen.
De gemiddelde kost van een ambulancerit in de regio Westkust is 361,26 eur.
Dat betekent dat in voormelde oefening wij (lees: de ambulances van het “noorden” voor 233 206 eur in een andere zone gaan werken, maar ook dat een andere zone bij ons (lees: in het “zuiden” voor 395 940 eur komt werken.
Er kan met zekerheid gesteld worden dat ambulances op 2’ vaak naar een andere zone gaan waar geen 2’ uitruktijd geldt. In het “noorden” (lees: de kust) gaan wij dus vaak naar een andere zone. In het “zuiden” (lees: de rest van de zone) komt dus vaker een andere zone naar ons. De tegenstelling kan niet groter zijn.
In het voorstel voor de “rationalisering” van de ambulancewerking in de regio Westkust is voorzien dat er niet meer naar de aanliggende zone wordt gereden. Logisch, gezien de ambulance op uitruktijd van 2’ gebracht wordt.
Het lijkt dan ook logisch dat ook de andere zones niet meer naar ons zullen komen.
Onder de zones is er een vorm van wederkerigheid. You win some and you lose some. We gaan ongeveer even veel op een ander dan dat er een ander bij ons komt. De 2’ uitruktijd (en de daarmee gepaard gaande kostprijs) in de regio Westkust, compenseert dus het feit dat andere zones bij ons komen. In het “noorden” de dienstverlening naar een andere zone opzeggen zal zich wreken in het “zuiden”.
Bovendien is de door de brandweerraad op 01 december genomen beslissing in strijd met de regels van de financiering van de zone. De genomen beslissing betreft de verdeling van de kosten van de brandweerzone tussen de gemeenten, en dergelijke beslissing moet in unanimiteit worden genomen door alle leden – gemeenten van de brandweerzone. Deze unanimiteit is er uiteraard niet.
Hieromtrent werd een advies verleend door het Ministerie van Binnenlandse zaken, dat als volgt luidt:
“In navolging van de bespreking en na interne discussie gaan we ervan uit dat het bijkomend voorstel, dat ertoe strekt om een bepaalde kost voor een hogere dienstverlening inzake DMH apart te factureren aan de gemeente en dus te isoleren van het bedrag dat moet verdeeld worden via de gemeentelijke dotaties, inderdaad een maatregel is die onlosmakelijk verbonden is met het bepalen van de verdeelsleutel van de gemeentelijke dotaties.
Er anders over oordelen zou de bepaling van artikel 68, §2 van de wet van 15.5.2007 mbt het akkoord tussen de gemeenten uithollen.
Bijkomend is het zo dat het factureren van bepaalde dienstverlening aan de gemeente enkel mogelijk is ingeval van een werkelijke dienstverlening en op grond van een wettelijke basis. Deze wettelijke basis lijkt hier niet voorhanden, waardoor het duidelijk is dat het geen maatregel betreft inzake factureren en begroting.
Zodoende is er een akkoord van de gemeenten (unanimiteit) vereist over dit voorstel. “
Het advies werd tijdens de brandweerraad naast zich neer gelegd. De correctheid van het advies werd zelfs in vraag gesteld, net als de loyaliteit van de ontvanger en de zonecommandant.
De drie kustgemeenten hebben ondertussen formeel bezwaar aangetekend bij de gouverneur tegen de beslissing van de zoneraad en overwegen een verzoek tot schorsing of vernietiging van de genomen beslissing bij de Raad van State.
Uitsmijter
Een aandachtige lezer zal merken dat de genomen beslissing door de zoneraard op 01/12 aan alle kanten rammelt. De beslissing werd tijdens de zitting op verschillende punten geamendeerd en is in feite een onleesbare tekst geworden.
Artikel 2, 2de paragraaf lijkt eerder in het voordeel te zijn van de drie kustgemeenten en in het nadeel te zijn van de financiën van de brandweerzone.
Elke gemeente die een 2’ uitruktijd voor de helft kan laten draaien op vrijwilligers, kan dat volledig laten betalen door de zone. Dat zal wel de bedoeling niet zijn van de redacteurs van de tekst, vermoed ik.
Besluit:
De beide genomen beslissingen – de ene om in de regio Westkust te rationaliseren en van 4 naar 3 ambulances te gaan, de andere om alle ambulances in de brandweerzone op 5’ uitruktijd te brengen, is een bijzondere aanslag op de veiligheid in de hele zone.
Ongeacht of het nu 4 of 3 ambulances betreft, de SLA opgelegd door het Ministerie van Volksgezondheid kan niet gehaald worden.
Het is een onberekend en bijzonder risico om deze beslissing tijdens de brandweerraad van 22/12 te nemen. De korpscommandant zegt het klaar en duidelijk: dit is een onmogelijke opdracht.
Het feit dat er een financiële discussie heerst tussen de drie kustgemeenten en de rest van de zone, kan en mag op geen enkel moment de veiligheid van onze inwoners, de werking van de zone op zich en het moraal van onze manschappen hypothekeren.
Het is bijzonder betreurenswaardig dat men niet enkel de veiligheid van onze inwoners, tweedeverblijvers en bezoekers op het spel zet, maar tevens een robbertje uitvecht op de kap van onze manschappen en het aanzien van de brandweerzone Westhoek.
In tijden waar het voor elke gemeente en elke brandweerzone in het land zoeken is naar vrijwilligers, komt deze voorgestelde beslissing hard aan. Hulpverleners, of het nu vrijwilligers zijn of professionelen, moeten we koesteren in plaats van te koeioneren. Mijn gedacht.
---
Bovenstaande tekst is uit vrije hand geschreven op basis van de kennis terzake waarover ik beschik. Het is geen wetenschappelijk werk - maar ver van fond van de zaak zal ik niet zitten.
